1. Quy định người nước ngoài tham gia BHXH tại Việt Nam

Theo Nghị định 143/2018/NĐ-CP ngày 15/10/2018 của Chính phủ, những người lao động nước ngoài đang làm việc tại Việt Nam, khi có giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp và ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hoặc hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 năm trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam, đều bắt buộc tham gia Bảo hiểm Xã hội (BHXH).

Tính từ tháng 12/2018, người sử dụng lao động phải đóng BHXH cho những công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam, nhằm đảm bảo cho họ ba chế độ quan trọng, bao gồm chăm sóc khi ốm đau, chăm sóc thai sản và bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp. Hai chế độ khác, đó là hưu trí và tử tuất, sẽ bắt đầu thực hiện từ ngày 01 tháng 01 năm 2022.

1.1 Người nước ngoài được rút BHXH 1 lần trong những trường hợp nào?

Theo Điều 9, Khoản 6 của Nghị định số 143/2018/NĐ-CP, những người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam, tham gia đóng Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc sẽ được hưởng BHXH một lần khi có yêu cầu, trong các trường hợp sau đây:

1) NLĐ đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.

2) NLĐ đang mắc phải một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ trướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và các bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.

3) NLĐ đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định nhưng không tiếp tục cư trú tại Việt Nam.

4) NLĐ khi chấm dứt hợp đồng lao động, chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề hết hiệu lực mà không được gia hạn.

Do đó, nếu không thuộc một trong 4 trường hợp trên, người nước ngoài đó sẽ không được phép rút chế độ bảo hiểm xã hội một lần.

Quy trình rút BHXH một lần đối với người lao động nước ngoài

2. Thủ tục rút BHXH một lần cho người nước ngoài

Người lao động nước ngoài khi đủ điều kiện mà muốn nhận BHXH 1 lần thì cần thực hiện thủ tục nhận BHXH 1 lần theo quy trình các bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ rút BHXH 1 lần dành cho người nước ngoài

Theo Điều 6 của Quy trình giải quyết hưởng các chế độ Bảo hiểm xã hội và chi trả các chế độ Bảo hiểm thất nghiệp, ban hành theo Quyết định 166/QĐ-BHXH năm 2019, việc hướng dẫn hồ sơ hưởng Bảo hiểm xã hội một lần cho người nước ngoài được quy định cụ thể. Hồ sơ này bao gồm các giấy tờ sau đây:

1) Sổ BHXH (đã được chốt, gộp hoàn thiện – trong trường hợp chưa hoàn thiện thì cần bổ sung hồ sơ để hoàn thiện trước).

2) Đơn đề nghị theo mẫu số 14-HSB.

3) Đối với trường hợp mắc các bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS, thì cần kèm theo trích sao/tóm tắt hồ sơ bệnh án thể hiện tình trạng không tự phục vụ được. Đối với các bệnh khác, thay vào đó là Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng Giám định Y khoa, thể hiện tình trạng suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không tự phục vụ được.

4) Trong trường hợp thanh toán phí của Hội đồng Giám định Y khoa, hồ sơ cần thêm hóa đơn, chứng từ thu phí giám định, và bảng kê chi tiết về nội dung giám định của cơ sở thực hiện Giám định Y khoa.

5) Giấy ủy quyền mẫu 13-HSB hoặc Hợp đồng ủy quyền (trong trường hợp ủy quyền nhận thay)

Ngoài ra, người nước ngoài còn cần xuất trình hộ chiếu của người lao động được dịch ra tiếng Việt và chứng thực theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Bước 2: Nộp hồ sơ tại cơ quan BHXH

Nơi tiếp nhận yêu cầu rút BHXH một lần của người lao động nước ngoài là cơ quan Bảo hiểm xã hội tại địa phương đăng ký.

Người lao động có thể nộp theo 1 trong 2 cách sau:

1. Nộp qua bưu điện;

2. Nộp trực tiếp tại cơ quan BHXH.

Bước 3: Cơ quan BHXH thực hiện giải quyết hồ sơ

Theo quy định, trong vòng tối đa 10 ngày kể từ khi nhận đủ hồ sơ, cơ quan Bảo hiểm xã hội có trách nhiệm giải quyết yêu cầu và tổ chức chi trả cho người lao động nước ngoài hoặc phải có văn bản nêu lí do nếu không giải quyết yêu cầu. 

Sau khi hoàn tất thủ tục nộp hồ sơ, người lao động sẽ nhận được "Giấy hẹn trả kết quả bảo hiểm xã hội 1 lần," chứa thông tin về kết quả rút BHXH, thời gian nhận tiền và phương thức thanh toán BHXH 1 lần.

Khi đến khoảng thời gian được ghi trên Giấy hẹn, cơ quan BHXH sẽ giải quyết hồ sơ và chi trả khoản tiền BHXH 1 lần cho người lao động. Trong quá trình này, người lao động sẽ nhận được:

1) Quyết định về việc hưởng BHXH 1 lần.

2) Thông tin về quá trình đóng BHXH.

3) Tiền trợ cấp, được nhận trực tiếp hoặc qua thẻ ATM, tùy thuộc vào lựa chọn của người lao động.

3. Mức hưởng BHXH đối với lao động nước ngoài

Theo Luật BHXH, Nghị định 143/2018 thì mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính như sau: 

- 1,5 tháng bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014.

- 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm thì mức hưởng BHXH bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng hai tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Số tiền được rút được tính dựa trên công thức sau:

Số tiền được rút = (Mức bình quân tiền lương x 1,5 x thời gian tham gia BHXH trước 2014) + (Mức bình quân tiền lương x 2 x thời gian tham gia BHXH từ sau 2014) 

Như vậy, người nước ngoài tham gia bảo hiểm xã hội tại Việt Nam được hưởng toàn bộ những phúc lợi bao gồm cả rút BHXH một lần nếu đáp ứng những điều kiện được pháp luật cho phép. Về mức hưởng và cách tính BHXH một lần cho người nước ngoài là tương đồng với người Việt Nam.

Trên đây là những chia sẻ từ Bảo hiểm xã hội điện tử EBH về việc hưởng chế độ BHXH 1 lần đối với người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Hy vọng có thể giải đáp được những thắc mắc của bạn. Nếu bạn có thắc mắc gì khác, bạn có thể liên hệ với EBH hoặc cơ quan BHXH nơi bạn tham gia BHXH để được hỗ trợ.

Mạnh Hùng - EBH